Recepta online – co musi wiedzieć pracodawca?

Recepta online przynosi wiele korzyści – wraz z jej wprowadzeniem znacznie poprawił się dostęp do leków, skróceniu uległ także czas oczekiwania na wizytę u lekarza. Jak wygląda kwestia prywatności pracownika w kontekście recepty wystawionej przez Internet? Czy e-recepta jest widoczna dla pracodawcy w podobny sposób jak zwolnienia lekarskie? Podpowiadamy. 

Jak działa recepta online? 

Recepta online jest wystawiana przez lekarza, podobnie jak niegdyś była wypisywana klasyczna, papierowa recepta. Aby uzyskać dokument w wersji cyfrowej, pacjent musi odbyć konsultację lekarską. Wizyta może jednak mieć postać zarówno odwiedzin w gabinecie stacjonarnym, jak i teleporady czy wideokonsultacji. 

Gdy lekarz wystawi receptę online, informacje o przepisanych lekach, sposobie dawkowania oraz czasie kuracji zostają zapisane w centralnym systemie e-zdrowie [1]. Pacjent otrzymuje także kod e-recepty potrzebny do jej zrealizowania w aptece, SMS-em na podany numer telefonu, w wiadomości e-mail oraz bezpośrednio w aplikacji mobilnej mojeIKP [1]. Następnie, aby zrealizować e-receptę, należy podać farmaceucie czterocyfrowy kod oraz swój numer PESEL. Po wprowadzeniu danych do systemu można szybko odczytać receptę i wydać odpowiednie leki zgodnie z zaleceniami lekarza.

Czym recepta online różni się od L4 online?

Recepta online jest, w przeciwieństwie do elektronicznego zwolnienia lekarskiego (e-ZLA), niewidoczna dla pracodawcy. Pracodawca nie otrzymuje żadnych powiadomień o wystawieniu e-recepty dla pracownika, nie widzi także, jakie leki przyjmuje jego pracownik. Tymczasem elektroniczne zwolnienie lekarskie jest przesyłane bezpośrednio do ZUS i dostępne także dla pracodawcy na profilu PUE [2]. 

To, że pracownik otrzymał receptę online, nie jest równoznaczne z otrzymaniem zwolnienia lekarskiego. Jeśli stan zdrowia na to pozwala, pracownik może kontynuować pracę, nawet gdy otrzymał receptę na leki. Wyjątek dotyczy leków, które wpływają negatywnie na zdolność do pracy. Przykładowo, jeśli zostały przepisane leki, które mogą wpływać na zdolność do prowadzenia pojazdów lub obsługi maszyn, a pracownik pracuje jako zawodowy kierowca, lekarz może dodatkowo wypisać na czas kuracji zwolnienie lekarskie. 

Jeśli pracownik kontynuuje pracę, pomimo stosowania leków, które mogą wpływać negatywnie na wykonywanie obowiązków zawodowych, należy o tym powiadomić pracodawcę. Ten ma obowiązek przestrzegać przepisów BHP i zapewnić swojemu pracownikowi bezpieczne warunki pracy [3]. Może np. oddelegować go na czas kuracji do wykonywania zadań, które nie wymagają obsługi pojazdów lub maszyn i nie zagrażają bezpieczeństwu, ani zdrowiu, np. biurowych. Może także na czas leczenia zezwolić na wykonywanie pracy w elastycznych godzinach, tak aby uniknąć wystąpienia krótkotrwałych efektów ubocznych leków w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. 

Co pracodawca musi wiedzieć na temat e-recept?

Pracodawca nie ma dostępu do informacji o receptach online wystawionych dla pracowników, ponieważ takie informacje są objęte tajemnicą medyczną [4]. Dodatkowo e-recepta jest chroniona przepisami prawa dotyczącymi ochrony danych osobowych, w tym szczególności RODO [5]. 

Zażądanie od pracownika informacji o recepcie online i przepisanych lekach, np. w celu sprawdzenia, czy rzeczywiście leczy się przewlekle na jakieś schorzenie, mogłoby stanowić naruszenie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych. Treść takiej e-recepty może zostać udostępniona dopiero wtedy, gdy pracownik dobrowolnie zdecyduje się na taki krok i to od niego wyjdzie inicjatywa. 

Inną sytuacją jest zażądanie powiadomienia o zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji pracownik ma obowiązek poinformować pracodawcę najpóźniej w drugim dniu nieobecności (mimo że elektroniczne zwolnienie lekarskie jest przesyłane automatycznie do ZUS i pracodawcy) [2]. Natomiast samo zwolnienie może zostać wystawione maksymalnie na trzy dni wstecz przed wizytą (wyjątek stanowią zwolnienia lekarskie od lekarza psychiatry, które mogą zostać wystawione dowolnie wcześniej) [2].

Jak sprawdzić, co zawiera recepta online?

Recepta online może zostać zrealizowana w dowolnej aptece, nie trzeba się ograniczać wyłącznie do placówek w zamieszkiwanej miejscowości. Po wprowadzeniu tego rozwiązania oraz zmodernizowaniu wielu innych rozwiązań cyfrowych w służbie zdrowia pacjenci zyskali również możliwość przeglądania swoich wszystkich e-recept.

Nie dość, że e-recepta jest przesyłana w wiadomości SMS oraz jako e-mail z załącznikiem PDF, to jeszcze pacjent może ją podejrzeć z poziomu: 

• aplikacji na telefon mojeIKP lub mObywatel – rządowe aplikacje są bezpłatne, po zalogowaniu można wyświetlić wszystkie e-recepty w zakładce E-zdrowie/e-recepty do realizacji. W aplikacji można przeglądać także e-recepty dzieci oraz bliskich osób, które nas do tego upoważniły;
• Internetowego Konta Pacjenta – po zalogowaniu się na rządowej platformie (przy pomocy profilu zaufanego, e-dowodu lub bankowości internetowej) można przejrzeć e-recepty, historię leczenia, a także inne dokumenty medyczne. Pacjent ma wgląd nie tylko w nazwę przepisanego leku, ale także sposób jego dawkowania. 

Podczas wizyty u lekarza pacjent może poprosić o wydruk informacyjny – wtedy e-recepta zostanie przekazana także w wersji papierowej. 

Warto wiedzieć: W przypadku, gdy pacjent już leczy się na jakieś schorzenie przewlekłe i stale od dłuższego czasu bierze te same leki, istnieje możliwość nie tylko sprawdzenia, ale także zamówienia e-recepty z poziomu aplikacji moje IKP lub po zalogowaniu się na Internetowe Konto Pacjenta [1].

Źródła: 

1. Pacjent. (n.d.). E-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta [Dostęp: 12.09.2024 r.]

2. Pacjent. (n.d.). Poznaj e-zwolnienie. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/e-zwolnienie [Dostęp: 12.09.2024 r.]

3. Bezpieczeństwo i higiena pracy – Kodeks pracy. Dziennik Ustaw Dz.U.2023.1465 t.j. Akt obowiązujący Wersja od: 29 czerwca 2024 r. do: 9 listopada 2024 r. 

4. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2009 nr 52 poz. 417) 

5. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)